بیماری پارکینسون چیست؟

 

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون (Parkinson’s Disease) یا PD، برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکتر جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد. دکتر جیمز پارکینسون این بیماری را فلج لرزان نامید اما در اصل تمامی افراد مبتلا به بیماری پارکینسون لرزش ندارند.

پارکینسون بیماریی است که اغلب در افراد مسن به وجود می آید اما در برخی موارد نیز مشاهده شده که جوانان هم به این بیماری مبتلا شده اند. هنگامی که سلول های ترشح کننده دوپامین در بدن از بین می روند فرد به تدریج به پارکینسون مبتلا می شود.  این بیماری بر اثر از بین رفتن سلول‌های ترشح کننده ماده‌ای به نام دوپامین که یک انتقال دهنده عصبی است رخ می‌دهد. دوپامین ماده فعال کننده‌ای است که تنظیم حرکت را به عهده می‌گیرد. افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در عقده‌های قاعده‌ای مغز، موجب بروز علائمی همچون ترمور (ترمور به معنای لرزش بدون علت مشخص یا لرزش حرکت ریتمیک و غیر ارادی عضلات می‌باشد)، سفتی عضلات و کندی حرکات می‌شود.

مغز که بخشی از سیستم اعصاب است خود از بخش های مختلفی تشکیل شده است. ساقه مغز بخشی از مغز است که در قسمت پایینی مغز قرار دارد و خود در بر گیرنده مغز میانی، پل مغزی و بصل النخاع می باشد.درون ساقه مغز منطقه کوچکی تحت عنوان ماده جسم سیاه وجود دارد که در تنظیم حرکات بدن نقش دارد. در بیماری پارکینسون، سلول ها در جسم سیاه، ساخت دوپامین (یعنی ماده ی شیمیایی که در مغز به ارتباط سلول های عصبی کمک می کند) را متوقف می کنند و در نتیجه دوپامین کاهش می یابد. با از بین رفتن سلول هایی که ترشح دوپامین را به عهده دارند مغز پیام های لازم در مورد چگونگی حرکت و زمان حرکت را دریافت نمی کند و این امر باعث از بین رفتن تدریجی کنترل عضلات می شود. بنابراین در این بیماران ممکن است حرکاتی مانند حرف زدن، نوشتن ،کارکردن، لباس پوشیدن و حتی پلک زدن به کندی انجام گیرد بیماری پارکینسون در واقع یک اختلال مغزی پیشرونده است بدین معنا که تغییرات داخل مغز در طول زمان ادامه دارند.

این اختلال ها که در مراکز کنترل بدن در مغز پدید می آیند، باعث ایجاد علایم پارکینسون می شوند. اگر ۸۰ درصد سلول های ترشح کننده دوپامین از بین بروند، علامت های پارکینسون بروز می کنند. علایم پارکینسون در مراحل اولیه بیماری ملایم و بیشتر اوقات در یک سمت بدن دیده می شوند و گاه حتی به درمان پزشکی احتیاج ندارند. ارتعاش در حالت استراحت علامت ویژه بیماری پارکینسون و یکی از معمول ترین علایم آن است. ولی بعضی از مبتلایان پارکینسون هیچ وقت آن را تجربه نمی کنند. بیماران ممکن است دست لرزان خود را در جیب یا پشت پنهان کنند یا چیزی را برای کنترل ارتعاش در دست نگه دارند. لرزش می تواند بیشتر از هر محدودیت جسمی دیگر اثر منفی روحی داشته باشد. 

علائم و نشانه های بیماری پارکینسون در ابتدا خفیف هستند و گاهی اوقات ممکن است نادیده گرفته شوند و به تدریج با پیشرفت سیر بیماری علائم تشدید می شوند.

ارزیابی وضوح ذهنی، عملکرد، رفتار و خلق و خوی ،فعالیت های روزمره زندگی و حرکت در هر مرحله از بیماری می تواند به تعیین بهترین درمان کمک کند.

این بیماری پس از آلزایمر معمول ترین بیماری مخرب اعصاب به شمار می رود، به طور مختصر می توان گفت بیماری پارکینسون یکی از انواع بیماری های نورولوژیک است که فرد مبتلا به آن به تدریج توانایی جسمی و روحی خود را از دست داده و در صورت عدم انتخاب راهکار درمانی مناسب با سرعت بیشتری بر شدت علائم آن افزوده می شود. سیر بیماری پارکینسون پیشرونده است و منجر به کاهش تدریجی عملکرد فرد می شود.

بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی تدریجی است که در اثر کاهش سلول‌های مغزی تولیدکننده دوپامین‌ به وجود می‌آید. نبود این سلول‌ها منجر به از دست دادن کنترل ماهیچه‌های صاف و لرز‌ش‌های غیرقابل کنترل می‌شود.

بسیاری از افراد به دلیل عدم آگاهی، علایم بیماری را مربوط به تغییرات افزایش سن می‌دانند. به عنوان مثال لرزش را به پیری، سفت شدن عضلات را به آرتروز، حالت قوز و خمیدگی را به پوکی استخوان ربط می‌دهند. نکته قابل توجه این است که به طور معمول علایم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن پدیدار می‌شوند و با گذشت زمان به سمت دیگر هم راه پیدا می‌کند. بنابراین اگر دو علامت یا بیشتر (در یک سمت بیشتر از سمت دیگر) در فردی دیده شود، تشخیص پارکینسون داده می‌شود؛ مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیماری دیگری را مطرح کند. در هر حال برای تشخیص باید به پزشک مراجعه شود.