بازه سنی پارکینسون

 

بازه سنی پارکینسون

پارکینسون معمولاً درسنین بالای ۶۰ سال رخ می‌دهد، ولی به طور استثتناء در جوان‌ها هم مواردی از ابتلاء به پارکینسون وجود دارد که در این صورت ممکن است زمینه‌های ژنتیکی در ایجاد بیماری دخیل باشند.

براساس آمار‌های موجود، ممکن است یک درصد از افراد بالای ۶۰ سال دچار پارکینسون شوند که البته این مقدار قابل توجه است.

شاید بسیاری از ما بیماری پارکینسون را مساوی با لرزش اندام بدانیم اما این تنها یکی از مشخصه های بیماری پارکینسون است. از هر ۱۰۰ نفر که بیش از ۶۰ سال سن دارند، یک نفر به پارکینسون مبتلا می شود. این بیماری معمولا در ۶۰ سالگی آغاز می شود. البته افراد جوان تر هم به پارکینسون مبتلا می شوند. حدود ۵ تا ۱۰ درصد افرادی که به پارکینسون مبتلا می شوند کمتر از ۴۰ سال دارند.

 

دلایل ابتلاء به بیماری پارکینسون

 

دلایل ابتلاء به بیماری پارکینسون

علت بیماری پارکینسون معلوم نیست، مطالعات اخیر نشان داده‌اند که عوامل ژنتیکی و محیطی از قبیل سابقه فامیلی مثبت، جنسیت مذکر، ضربه به سر، تماس با آلاینده‌ها (به ویژه حشره کش‌ها و آلودگی هوا)، آسیب مغزی، رژیم‌های غذایی حاوی مقادیر بالای چربی‌های اشباع نشده، کمبود اسیدفولیک و ویتامین ‌D و B12، دیابت، استفاده از آب چاه یا مصرف ترکیبات آفت‌کش، استرس و شیوه نوین زندگی در بروز این بیماری موثرند.

تا به‏ حال پژوهش‏گران علت خاص و دقیقی را در این زمینه به درستی شناسایی نکرده ‏اند، ولی بنا به نتایج آخرین تحقیقات پژوهش‏گران فرانسوی، اگر نخستین علائم ابتلا به پارکینسون، نزد بیمار قبل از سن 45 سالگی پدید آید، به احتمال بسیار زیاد، ابتلا به این بیماری عامل ژنتیکی دارد.

البته بنا به اظهارات برخی محققین و پژوهش‏گران امریکایی، یکی از عوامل اصلی ابتلا به پارکینسون فاکتورهای زیست‏ محیطی و خصوصاً آلودگی‏های مختلف موجود در حیطه‏ی زندگی فرد بیمار، اعم از آلودگی‏های شیمیایی- صنعتی و یا دیگر آلودگی‏ های زیست‏ محیطی است.

دلیل یا دلایل اصلی ابتلا به این بیماری هنوز ناشناخته است اما در سال های اخیر تحقیقات مختلف نشان دهنده ی تاثیر فاکتور هایی از جمله ژنتیک، عوامل محیطی و عادات تغذیه ای می باشد.

محققان متوجه شده اند که جهش های ژنتیک خاص می تواند باعث ابتلای فرد به بیماری پارکینسون شود.

در واقع تغییرات ایجاد شده در برخی ژن های خاص می تواند خطر ابتلا به این بیماری را افزایش دهد هر چند که این تغییرات ژنتیک با ریسک پایینی همراه است و این عامل در موارد نادر باعث ابتلا به این بیماری می شود .

قرار گرفتن در معرض مواد سمی یا فاکتورهای محیطی می تواند ریسک ابتلا به بیماری پارکینسون را افزایش دهد اما این ریسک نیز به نسبت کم و ناچیز است. در واقع به نظر می رسد حشره کش‌ها خطر ابتلا به این بیماری را افزایش می‌دهند.

احتمال ابتلا به این بیماری در افراد مبتلا به دیابت نوع دو بیشتر است.

استرس، مصرف داروهایی نظیر فنوتیازین‌ها، آسیب مغزی، تومورها، آنسفالیت پس از آنفلوانزا، عفونت با ویروس‌های دارای رشد آهسته یا مسمومیت با مونواکسیدکربن (احتمالاً) می‌تواند علت بروز این بیماری باشد. بیماری پارکینسون در بسیاری از مبتلایان به صورت مستقیم با وراثت در ارتباط نیست؛ اما محققان تعدادی از ژن‌های دخیل در این بیماری را در تعدادی از خانواده‌ها شناسایی کرده‌اند. این به این معنی است که اگر والدین شما مبتلا به بیماری پارکینسون هستند، احتمال ایجاد این بیماری در شما کمی بالاتر از سایرین است.

 

تشخیص پارکینسون

 

تشخیص بیماری پارکینسون

تشخیص بیماری پارکینسون اغلب به صورت بالینی انجام می گیرد و با توجه به شرح حال و معاینه دقیق نورولوژیک توسط متخصص مغز و اعصاب انجام می شود.

برای ارزیابی و تشخیص پارکینسون معمولا موارد زیر را انجام می دهند:

1. ضربه به انگشت دست و انگشت شست با هم و یا ضربه به پا برای بررسی کُندی حرکت مراجع

2.  شل کردن دست برای مشاهده لرزش در حین استراحت

3. شل کردن عضلات حین حرکت گردن، بازو ها و ساق پا به منظور بررسی سفتی اندام ها

4. حفظ تعادل ایستادن حین هل دادن آرام

معمولا اسکن های مغزی برای تشخیص پارکینسون استفاده نمی شوند، اگرچه می توانند برای رد کردن بیماری های دیگر و تشخیص افتراقی مورد استفاده قرار بگیرند.

روشهای PET Scan که به طور اختصاصی کاهش جذب عقده های قاعده ای مغز را نشان می دهد و بیماری پارکینسون را تایید می کند نیز به صورت روتین استفاده نمی شود و بیشتر در مطالعات تحقیقاتی این روش مورد استفاده قرار می گیرد.

یکی از موارد تشخیص افتراقی پارکینسون با بیماری افسردگی همین حالت بی روح شدن صورت، کم حرف شدن فرد یا کندی حرکات و صحبت کردن است؛ بنابراین در بیشتر مواقع این علائم را به حساب افسردگی می‌گذارند. همچنین برعکس آن هم وجود دارد یعنی خیلی‌ها که افسرده می‌شوند آن را به حساب پارکینسون می‌گذارند، در صورتی که فرد مبتلا به افسردگی است.

در بسیاری از موارد بیمار افسرده را برای درمان پارکینسون و یا بیمار دچار پارکینسون را برای درمان افسردگی وارد مسیر اشتباه درمان می‌کنند؛ در صورتی که این‌ها به لحاظ بیماری و طبیعتاً روش‌های درمانی، با هم تفاوت دارند؛ بنابراین هرچند افسردگی یکی از نشانه‌های پارکینسون است، ولی ممکن است فرد فقط افسردگی داشته باشد؛ زیرا فرد افسرده هم کمتر حرکت می‌کند، سعی می‌کند گوشه‌ای بنشیند و حرف نزد.

افرادی که دچار پارکینسون هستند کارهایشان را خیلی کند انجام می‌دهند در صورتی که ممکن است احساس خودشان، این نباشد.شایان ذکر است که به دلیل عدم آشنایی درست به علائم اولیه‏ این بیماری، بسیاری از بیماران خیلی دیر شناسایی می‏ شوند و ممکن است سال‏ها بدون آگاهی از بیماری خود، با آن به زندگی روزمره ادامه دهند.

در اکثریت موارد، نخستین علائم بیماری از حدود 60 سالگی مشاهده می‏شوند. آن هم با پدید آمدن لرزش‏های متناوب اجزای فوقانی بدن. از هر پنج بیمار مبتلا به پارکینسون، بنا بر آمار منتشر شده، چهار نفر به دلیل مشاهده ‏ی همین علائم، به پزشک مراجعه می‏کنند. لرزش‏هایی پیاپی بین چهار تا شش حرکت در ثانیه که ممکن است چند ثانیه یا حتی چند دقیقه ‏طول بکشد. این لرزش‏ها در اثر بروز هیجانات ناگهانی مانند شادی و یا خشم، تمرکز زیاد، خستگی مفرط و یا سرما تشدید می‏یابند.

در مراحل بعدی پیشرفت بیماری، میزان این لرزه‏ ها زیاد می‏شوند و به تمامی اجزای بدن منتقل می‏شوند و فرد بیمار دچار انقباض عضلانی بسیار شدید و دردناک می‏شود و با کند شدن حرکات بدنش، بیش از پیش، برای راه رفتن با مشکل مواجه است.

 

 

 

علایم پارکینسون

 

علائم پارکینسون 

علائم و نشانه های اولیه پارکینسون بسیار کم می باشد و این علائم با علائم بسیاری از بیماری های دیگر مشترک می باشند و ممکن است در تشخیص بیماری اشتباهاتی رخ دهد. این علائم عبارتند از:  لرزش بسیار خفیف انگشتان، سخت شدن قدم زدن و راه رفتن برای فرد، ناتوانی در بلند شدن از روی صندلی، دست خط ناخوانا و ریز، وضعیت قوزدار ثابت و بی احساس شدن چهره.

برای حدود ۷۰ درصد از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون لرزش از اولین علائم این بیماری است. این حالت معمولاً زمانی که دست در حال استراحت است، نه زمانی که دست در حال استفاده است، در انگشتان یا دست شروع می‌شود. لرزش دست یا انگشت به طور منظم است معمولاً چهار تا شش بار در هر ثانیه یا به حالت تسبیح گردانی است چنان که مهره‌ای بین انگشت شست و انگشت اشاره می‌چرخد. لرزش می‌تواند نشانه بیماری‌های دیگر نیز باشد، بنابراین لرزش به خودی خود بدین معنا نیست که فرد پارکینسون دارد.

برادیکنسیا (کُندی حرکت) همانطور که سن افراد بالا می‌رود، حرکات آنها نیز به طور طبیعی آرام‌تر می‌شود. اما اگر آنها “برادیکنسیا” داشته باشند که نشانه‌ای از بیماری پارکینسون است، کند شدن حرکات ممکن است زندگی روزمره را مختل کند. هنگامی که آن‌ها می‌خواهند حرکت کنند، بدن ممکن است فوراً واکنش نشان ندهد، و یا به طور ناگهانی ممکن است متوقف یا “خشک” شود. لنگان راه رفتن و چهره خشک و بی روح گاهی اوقات در افراد مبتلا به بیماری پارکینسون می‌تواند ناشی از برادیکنسیا باشد. افراد مبتلا به بیماری پارکینسون وضعیت خمیده با شانه‌های افتاده و سر رو به جلو دارند. همراه با مشکلات حرکتی آن‌ها ممکن است مشکل در تعادل داشته باشند. این مشکل خطر سقوط را افزایش می‌دهد.  سفتی و خشکی زمانی اتفاق می افتد که عضلات سفت و شل نمی‌شوند. به عنوان مثال، ممکن است بازوها زمانی که فرد در حال راه رفتن است، نچرخند. ممکن است گرفتگی و درد در عضلات وجود داشته باشد. اغلب افراد مبتلا به پارکینسون مقداری سفتی و خشکی در اندام‌ها دارند.

علائمی فراتر از علائم حرکتی نیز وجود دارند، اما تمام افراد مبتلا به بیماری پارکینسون همه این علائم را نخواهند داشت. این علائم عبارتند از:  بی قراری در خواب و یا خستگی در طول روز، صدای یکنواخت و یا لکنت زبان، دشواری در بلع، مشکلات حافظه، گیجی، یا زوال عقل، پوست چرب، شوره سر و یبوست.

علایم شایع بیماری را لرزش، سفتی عضلات، غیرطبیعی بودن قامت (خمیده)، بی‌نظمی حرکات بدن، راه رفتن نامتناسب به حالتی که پاها به زمین کشیده می‌شوند که فاصله پاها نسبت به هم بیشتر از حالت طبیعی است، دانست. مشکل در سخن گفتن، تغییرات صدا (ضعیف و بم)، از بین رفتن حالت طبیعی چهره (ثابت شدن صورت یا خیرگی چشم)، اختلال در جویدن و بلع، آبریزش دهان، افسردگی، عصبی بودن، مشکلات در به خاطر سپردن یا به یادآوردن اطلاعات جدید از دیگر علایم بیماری است.

به مرور زمان علایم اولیه بدتر و وخیم تر می شوند. یک رعشه ملایم به یک ارتعاش مزاحم و ملموس تبدیل می شود. ممکن است تکه کردن غذا و استفاده از دست مرتعش به مرور زمان سخت تر شود. برادیکینسیا (آرام شدن حرکت) به مشکلی کاملا محسوس بدل می شود که محدود کننده ترین علامت و اثر پارکینسون است. آرام شدن حرکت می تواند مانع انجام کارهای روزانه شود. در این شرایط ممکن است لباس پوشیدن، ریش زدن و یا حمام کردن وقت بسیاری از فرد بگیرد. تحرک ضعیف می شود و مشکلاتی به وجود می آید که هنگام نشستن روی صندلی و برخاستن از آن یا سوار شدن به اتومبیل و پیاده شدن از آن یا غلتیدن در رختخواب دیده می شود. راه رفتن آهسته تر می شود و بیمار حالت قوز پیدا می کند ( سر و شانه به طرف جلو متمایل می شود). صدای بیمار یکنواخت می شود. کمبود تعادل می تواند باعث افتادن بیمار شود. دستخط ریزتر و ناخوانا می شود. حرکات غیر ارادی مانند حرکت دست در حال پیاده روی کم می شود.

علایم پارکینسون معمولا در یک طرف بروز می کند ولی به مرور زمان به دست یا پای سالم طرف دیگر هم سرایت می کند. این علایم پیشرفت می کند تا سمت دیگر بدن را هم تحت تاثیر قرار دهد. معمولا این پیشرفت تدریجی است، اما سرعت پیشرفت در بیماران، متفاوت است. هدف از به کاربردن شیوه های درمان در مبتلایان به پارکینسون از بین بردن علایم نیست بلکه کنترل عوارض است. این کار به بیمار کمک می کند تا مستقل عمل کند و این بیماری مزمن تحت کنترل درآید. پارکینسون از بین نخواهد رفت ولی کنترل عوارض آن می تواند تا حد زیادی جلوی ناتوانی و از کار افتادگی بیمار را بگیرد.

بیماران مبتلا به پارکینسون اغلب از این موضوع که بیماریشان همواره در حال پیشرفت است، آگاهند و این موضوع می تواند باعث نگرانی شدید آنها شود. آنها ممکن است بخواهند خود و مشکلاتشان را بیش از حد نیاز تحت کنترل درآورند و خود را با دیگر افراد مبتلا مقایسه کنند. نگرانی در مورد پیشرفت بیماری و امکان ادامه کار هم غیرعادی نیست.

پیشگویی و تخمین در خصوص پیشرفت این بیماری در یک بیمار مشخص غیرممکن است. سرعت پیشرفت و محدودیت های جسمی و روحی در بیماران مختلف متفاوت است.

در حالت صورت و چهره بیماران مبتلا به پارکینسون تغییراتی روی می دهد، از جمله ثابت شدن حالت صورت (ظاهرا احساسات اندکی در چهره نمایان می شود) یا خیرگی چشم ( به دلیل کاهش پلک زدن). علاوه بر اینها، خشک شدن شانه یا لنگیدن پا در سمت تحت تاثیر قرارگرفته، عوارض دیگر (عادی) این بیماری است. افراد مسن ممکن است نمایان شدن یک به یک این نشانه های پارکینسون را به تغییرات افزایش سن مربوط بدانند، ارتعاش را «لرزش» تلقی کنند، برادیکنسیا را به «آرام شدن عادی» و سفت شدن عضلات را به «آرتروز» ربط بدهند.

 

بیماری پارکینسون چیست؟

 

بیماری پارکینسون چیست؟

بیماری پارکینسون (Parkinson’s Disease) یا PD، برای اولین بار توسط دانشمند بریتانیایی دکتر جیمز پارکینسون در سال ۱۸۱۷ میلادی توصیف شد. دکتر جیمز پارکینسون این بیماری را فلج لرزان نامید اما در اصل تمامی افراد مبتلا به بیماری پارکینسون لرزش ندارند.

پارکینسون بیماریی است که اغلب در افراد مسن به وجود می آید اما در برخی موارد نیز مشاهده شده که جوانان هم به این بیماری مبتلا شده اند. هنگامی که سلول های ترشح کننده دوپامین در بدن از بین می روند فرد به تدریج به پارکینسون مبتلا می شود.  این بیماری بر اثر از بین رفتن سلول‌های ترشح کننده ماده‌ای به نام دوپامین که یک انتقال دهنده عصبی است رخ می‌دهد. دوپامین ماده فعال کننده‌ای است که تنظیم حرکت را به عهده می‌گیرد. افزایش نسبت استیل کولین به دوپامین در عقده‌های قاعده‌ای مغز، موجب بروز علائمی همچون ترمور (ترمور به معنای لرزش بدون علت مشخص یا لرزش حرکت ریتمیک و غیر ارادی عضلات می‌باشد)، سفتی عضلات و کندی حرکات می‌شود.

مغز که بخشی از سیستم اعصاب است خود از بخش های مختلفی تشکیل شده است. ساقه مغز بخشی از مغز است که در قسمت پایینی مغز قرار دارد و خود در بر گیرنده مغز میانی، پل مغزی و بصل النخاع می باشد.درون ساقه مغز منطقه کوچکی تحت عنوان ماده جسم سیاه وجود دارد که در تنظیم حرکات بدن نقش دارد. در بیماری پارکینسون، سلول ها در جسم سیاه، ساخت دوپامین (یعنی ماده ی شیمیایی که در مغز به ارتباط سلول های عصبی کمک می کند) را متوقف می کنند و در نتیجه دوپامین کاهش می یابد. با از بین رفتن سلول هایی که ترشح دوپامین را به عهده دارند مغز پیام های لازم در مورد چگونگی حرکت و زمان حرکت را دریافت نمی کند و این امر باعث از بین رفتن تدریجی کنترل عضلات می شود. بنابراین در این بیماران ممکن است حرکاتی مانند حرف زدن، نوشتن ،کارکردن، لباس پوشیدن و حتی پلک زدن به کندی انجام گیرد بیماری پارکینسون در واقع یک اختلال مغزی پیشرونده است بدین معنا که تغییرات داخل مغز در طول زمان ادامه دارند.

این اختلال ها که در مراکز کنترل بدن در مغز پدید می آیند، باعث ایجاد علایم پارکینسون می شوند. اگر ۸۰ درصد سلول های ترشح کننده دوپامین از بین بروند، علامت های پارکینسون بروز می کنند. علایم پارکینسون در مراحل اولیه بیماری ملایم و بیشتر اوقات در یک سمت بدن دیده می شوند و گاه حتی به درمان پزشکی احتیاج ندارند. ارتعاش در حالت استراحت علامت ویژه بیماری پارکینسون و یکی از معمول ترین علایم آن است. ولی بعضی از مبتلایان پارکینسون هیچ وقت آن را تجربه نمی کنند. بیماران ممکن است دست لرزان خود را در جیب یا پشت پنهان کنند یا چیزی را برای کنترل ارتعاش در دست نگه دارند. لرزش می تواند بیشتر از هر محدودیت جسمی دیگر اثر منفی روحی داشته باشد. 

علائم و نشانه های بیماری پارکینسون در ابتدا خفیف هستند و گاهی اوقات ممکن است نادیده گرفته شوند و به تدریج با پیشرفت سیر بیماری علائم تشدید می شوند.

ارزیابی وضوح ذهنی، عملکرد، رفتار و خلق و خوی ،فعالیت های روزمره زندگی و حرکت در هر مرحله از بیماری می تواند به تعیین بهترین درمان کمک کند.

این بیماری پس از آلزایمر معمول ترین بیماری مخرب اعصاب به شمار می رود، به طور مختصر می توان گفت بیماری پارکینسون یکی از انواع بیماری های نورولوژیک است که فرد مبتلا به آن به تدریج توانایی جسمی و روحی خود را از دست داده و در صورت عدم انتخاب راهکار درمانی مناسب با سرعت بیشتری بر شدت علائم آن افزوده می شود. سیر بیماری پارکینسون پیشرونده است و منجر به کاهش تدریجی عملکرد فرد می شود.

بیماری پارکینسون یک اختلال عصبی تدریجی است که در اثر کاهش سلول‌های مغزی تولیدکننده دوپامین‌ به وجود می‌آید. نبود این سلول‌ها منجر به از دست دادن کنترل ماهیچه‌های صاف و لرز‌ش‌های غیرقابل کنترل می‌شود.

بسیاری از افراد به دلیل عدم آگاهی، علایم بیماری را مربوط به تغییرات افزایش سن می‌دانند. به عنوان مثال لرزش را به پیری، سفت شدن عضلات را به آرتروز، حالت قوز و خمیدگی را به پوکی استخوان ربط می‌دهند. نکته قابل توجه این است که به طور معمول علایم پارکینسون ابتدا در یک سمت بدن پدیدار می‌شوند و با گذشت زمان به سمت دیگر هم راه پیدا می‌کند. بنابراین اگر دو علامت یا بیشتر (در یک سمت بیشتر از سمت دیگر) در فردی دیده شود، تشخیص پارکینسون داده می‌شود؛ مگر اینکه علایم دیگری همزمان وجود داشته باشد که بیماری دیگری را مطرح کند. در هر حال برای تشخیص باید به پزشک مراجعه شود.

 

مقدمه

با اقتباس از آیه شریفه "ان مع العسر یسری" و ضرب المثل فارسی "نابرده رنج گنج میسر نمی شود" از آن جا که آسایش و آسانی در شکم رنج ها قرار داده شده است، پس بعد از فراغت از هر مشکلی، کوشش را از سر بگیرید که سختی ها مقدمه کمال است. 

مشکلات عامل خوبی برای پیشرفت در فنون مختلف و همچنین مشکلات در جهت تقویت روحیه انسانها برای بر طرف کردن سختی ها به کمک اراده می باشد. با هر مشکلی آسانی آمیخته و با هر صعوبتی سهولتی همراه است و این دو همیشه با هم خواهند بود.

و با اقتباس از روایت "من لم یشکرالمنعم من المخلوقین لم یشکر الله عز و جل" و شعر معروف:   شکر نعمت، نعمتت افزون کند     کفر، نعمت از کفت بیرون کند

سپاس مخصوص خداوند مهربان که به انسان توانایی و دانایی بخشید تا به بندگانش شفقت ورزد، مهربانی کند و در حل مشکلات شان یاری شان نماید، از راحت خویش بگذرد و آسایش هم نوعان را مقدم دارد و با او معامله کند و در این خصوص انباز نگیرد و خوش باشد که پروردگار سمیع و بصیر است.

سپاس ایزد منان که به من این فرصت زندگی دوباره را عطا فرمود تا به این مرحله از زندگی رسیده و از هیچ محبتی دریغ نکرد و در تمام مراحل زندگیم مرا قوت قلب بود.

من افشین رسولی مبتلا به بیماری پارکینسون از سال 1387 می باشم. ابتدا بیماری با لرزش دست راست شروع و سپس موجب کندی حرکت و گرفتگی عضلات در سمت راست و در سالهای اخیر به سمت چپ نیز سرایت کرد.

نظربه اینکه مواجهه با نام این بیماری و شنیدن عوارض و علائم آن حتی از خود بیماری دردناک تر می باشد از اینرو بر خود فرض دانسته تا در کمک به بیماران شبیه خود در شناخت بیماری و راههای درمان آن تمام تلاش خود را به کار گرفته  تا با یاری خداوند متعال به شکرانه سلامتی و زندگی دوباره شاید توانسته باشم در این راه قدم‌هایی هر چند کوچک بر داشته باشم.

 با توجه به اینکه تشخیص بیماری پارکینسون از طریق ام ار آی و ... به طور دقیق مشخص نبوده و صرفاً از طریق کنترل های بالینی قابل تشخیص بوده از اینرو با توجه به موارد مشابه خود به نظر سالهای اولیه این بیماری که سالهای طلایی برای درمان آن می باشد از دست رفته و متأسقانه و با نهایت تأسف و تأثر حتی باید گفت که نه تنها زندگی و سرنوشت این دسته از بیماران برای پزشکان متعهد و قسم خورده ما مهم نبوده و با گذشت سال های طلایی برای درمان و معالجه صرفاً با صدور گواهی از کار افتادگی برای آنها عملاً به زندگی آنها خاتمه داده بلکه برای مسؤلین نیز مهم نمی باشد.